 |
| Gespreksleider Philippo laat Dubel's Beijingpas uit 1995 zien |
In een sfeervolle bijeenkomst in de Atria bibliotheek in hartje Amsterdam brachten we vier bijzondere vrouwen met elkaar in gesprek over de blijvende relevantie (of niet?) van de Beijing conferentie, nu 30 jaar geleden. Terwijl een divers publiek hen verwachtingsvol aankeek, stelde gespreksleider Lisa Philippo van jongerenorganisatie CHOICE for Youth & Sexuality hen de vraag: Waarom is de boodschap van Beijing ook nu nog steeds zo relevant?
Het gesprek was onderdeel van de kick-off bijeenkomst georganiseerd
door WO=MEN en Atria om aandacht te vragen en gezamenlijk voor te
bereiden op aankomende internationale processen gericht op
gendergelijkheid en rechten van vrouwen en meisjes. De vier sprekers
waren allemaal bij de Vierde Wereldvrouwenconferentie geweest in China
in 1995, tegenwoordige vooral aangeduid met de naam van de stad waar het
plaats vond: Beijing. Althans, de meesten deden alleen mee aan het NGO
Forum for Women in Huairou, zo’n 2 uur rijden van de officiële
conferentie. De toegang tot de formele conferentie was beperkt, al
vonden er wel dagelijkse briefings plaats over en weer.
Gespreksleider: Lisa Philippo (CHOICE for Youth & Sexuality)
- Ireen Dubel (destijds bij HIVOS, nu PhD-student)
- Sascha Gabizon (WECF)
- Tonny Filedt Kok (Soroptimisten)
- Marjet Douze (destijds bij IAV, nu bekend als Atria)
De sprekers benadrukten dat de boodschappen en thema’s – de Beijing
declaratie benadrukt 12 kritieke aandachtsgebieden - van de Beijing
vrouwenconferentie in 1995 nog steeds van groot belang zijn. Maar waar
hun herinneringen het meest de nadruk op leggen, zijn de kracht van
verbinding en solidariteit in de strijd voor vrouwenrechten.
Solidariteit en verbinding
"Je hebt solidariteit nodig om de wereld te veranderen,” zei Tonny
Filedt Kok, lid van het internationale netwerk van Soroptimisten. Haar
ervaringen- in Beijing – of eigenlijk Huairou - waren aanvankelijk
vooral overweldigend en vol onzekerheden. Ondanks de beperkingen van de
Chinese context, een land dat zich niet zo in zet voor mensenrechten en
waar bezoekers niet vrij rond konden reizen, voelde ze een sterke
verbondenheid met vrouwen over de hele wereld die daar samenkwamen. Deze
ervaring inspireerde haar om actief betrokken te blijven bij de strijd
voor vrouwenrechten in Nederland.
Marjet Douze, destijds adjunct-directeur bij het Internationaal Archief
voor de Vrouwenbeweging (IAV), zeg maar de voorloper van Atria, herkende
dat overweldigende gevoel tijdens de conferentie. Niet zo vreemd
misschien als je bedenkt dat ze daar samen kwamen met zo’n 30.000
andere vrouwen. "Er was een zaal met pc’s en iedereen wilde zelf een
mailtje sturen,” herinnerde ze zich, wat een vooruitziende blik bood op
hoe technologie de samenwerking tussen vrouwenorganisaties zou
transformeren.
Ireen Dubel, toen senior beleidsmedewerker gender, vrouwen en
ontwikkeling bij ontwikkelingsorganisatie Hivos, benadrukte het belang
van het blijven vertellen van deze verhalen. "The Chinese women take up
half of the sky,” citeerde ze uit haar eigen verslag van toen, waarmee
ze zowel de kracht als de paradox van de vrouwenrechtenbeweging in China
belichtte. De tegenstrijdigheid van een vrouwenrechtenconferentie in
een land met zeer beperkte mensenrechten was voor haar een belangrijke
reflectie.
Sascha Gabizon, oprichter van WECF (destijds Women in Europe for a
Common Future, later veranderd naar Women Engage for a Common Future) en
drie jaar eerder al aanwezig bij de Earth Summit in Rio de Janeiro, gaf
aan dat de Beijing-conferentie een cruciale stap was in het verbinden
van feminisme en milieuactivisme. Ze vertelde dat de conferentie de
basis legde voor een internationaal netwerk van feministische
organisaties dat tot op de dag van vandaag actief samenwerkt.
Jong en Oud: Samenwerking voor de Toekomst
Een belangrijk thema van het gesprek met Beijing-gangers was de
samenwerking tussen jongere en oudere feministen. Tonny benadrukte dat
dialoog tussen generaties cruciaal is: "Alleen door samen dingen te
doen, kom je verder.” Dit sentiment werd gedeeld door Marjet, die het
belang van kennisoverdracht en archivering voor toekomstige generaties
onderstreepte. "Er is veel gestreden en veel bereikt,” zei ze, hopend
dat de jongere generaties iets van hun lessen kunnen leren en de strijd
weer verder kunnen brengen.
Ireen voegde toe dat de samenwerking tussen NGO’s en de overheid
verbeterd kan worden door een lange termijnvisie te ontwikkelen. Dit
leidde tot een bredere discussie over de blinde vlekken in de toenmalige
en de huidige feministische agenda’s, onder andere met betrekking tot
de invloed van neoliberalisme op vrouwenrechten.
Blinde Vlekken en Toekomstige Uitdagingen
De sprekers waren het erover eens dat er een toenemende terugslag
is op vrouwen- en queerrechten. Sascha benadrukte dat met name
economisch kwetsbare gebieden het zwaar te verduren hebben. "Het idee
dat vrouwenrechten vanzelfsprekend zijn, is een misvatting,” zei ze. De
politieke context, vooral na gebeurtenissen zoals 9/11, heeft de
prioriteit van vrouwenrechten ondermijnd.
Lisa sloot de discussie af met een krachtige boodschap: "We hopen
dat met ieder stapje achteruit er ook weer één vooruit wordt gezet.” Dit
sentiment vormde de rode draad van het panel, waarin de sprekers de
noodzaak benadrukten om de strijd voor gelijkheid en rechtvaardigheid
voort te zetten, ongeacht de obstakels.
Conclusie
De bijeenkomst over de Beijing conferentie van 1995 maakte mij
duidelijk dat, ondanks de uitdagingen die nog steeds bestaan, de lessen
en verbindingen van toen eigenlijk relevanter zijn dan ooit. De sterke
boodschap van solidariteit, samenwerking en hoop voor de toekomst is een
krachtige aanmoediging voor zowel huidige als toekomstige generaties
feministen. Het is essentieel om de strijd voor vrouwenrechten niet
alleen voort te zetten, maar ook te vernieuwen en te versterken in een
steeds veranderende wereld.
Comments