11 maart 2025
“Let us be clear, gender equality is not just a goal, it is the foundation of a just and sustainable world.”
Deze woorden gebruikte de Ambassadeur van Canada en ECOSOC president gisteren bij de opening ceremonie van de CSW, de VN Commissie voor de Status van Vrouwen. Als maatschappelijk middenveld herkennen wij deze boodschap en benadrukken het belang van ons functioneren in een sterke democratie. Dit belang kan niet onderschat worden, net zo min als het belang van de juiste woorden en taal in, onder andere, de Political Declaration die gisteren met consensus is aangenomen.
Namens het maatschappelijke middenveld spreken we onze waardering uit voor de constructieve contacten en nuttige uitwisseling met de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) en Buitenlandse Zaken (BZ), zowel voorafgaand, als tijdens en na de CSW. De mogelijkheid om een NGO vertegenwoordiger en een jongerenvertegenwoordiger in de delegatie te hebben is van groot belang gebleken. Dat Nederland op deze manier een bijdrage levert mag niet onderschat worden.
Gisteren is de CSW69 en Beijing+30 Political Declaration aangenomen na een intensief proces van onderhandelen. We zijn blij om te zien dat verschillende prioriteiten en aanbevelingen vanuit het Nederlands maatschappelijk middenveld terug te zien zijn in dit slotdocument. De samenwerking met de NGO vertegenwoordiger heeft het afstemmen van die belangen versterkt. De tekst van het slotdocument is relatief positief en specifieker dan in 2020, maar de weg ernaartoe laat zien dat er nog voldoende reden tot zorg is.
We willen een aantal punten graag onder de aandacht brengen:
1. De wereldwijde groei van de anti-gender en anti-rechten beweging heeft onmiskenbaar zijn weerklank in de CSW. Dit is zowel inhoudelijk tijdens de onderhandelingen en de side events zichtbaar. Veelzeggend is ook de oproep om als NGO aan je veiligheid te denken als je naar de CSW gaat. De abrupte financieringsstop door de VS heeft direct impact op de lobby en de advocacy van veel feministische en lhbtiq+ organisaties. Terwijl hun stemmen al onvoldoende worden gehoord tijdens de CSWs.
We kunnen ons niet permitteren om zo naïef te zijn om te denken dat deze anti-bewegingen in Nederland geen effect hebben. Want ook in Nederland zien we de stijgende populariteit van types als Andrew Tate en de groeiende invloed van misogyne ideeën die via sociale media onder onder andere jongeren worden verspreid. Tegelijkertijd wordt de online vrijheid van meningsuiting door big tech ernstig bedreigd. De veiligheid van jongeren in feministische organisaties is in het geding en het demonstratierecht
staat - ook in Nederland - onder druk. In de Tweede Kamer worden de met veel moeite verworven rechten ter discussie gesteld.
2. De Political Declaration is een verbetering op de tekst van 2020, omdat het een aantal specifieke woorden toevoegt die van grote betekenis zijn. Tegelijkertijd moeten we constateren dat de beloften van Beijing na 30 jaar nog onvoldoende zijn ingelost. De vooruitgang gaat te langzaam en wordt bedreigd door nieuwe uitdagingen.
Taal is ontzettend belangrijk in het CSW proces (en in politieke processen in het algemeen). Zo hebben we gezien dat de woorden ‘gender equality’ en ‘inclusive’ door de Verenigde Staten ter discussie zijn gesteld.
Maar het is goed om te constateren dat 'gender equality' toch nog 23 keer in de tekst staat, 'gender-responsive' 2 keer, 'gender sensitive' 1 keer, 'menstrual health (and hygiene)' 1 keer, ‘ensuring mainstreaming of a gender perspective’ 1 keer, ‘many women and girls experience multiple and intersecting forms of discrimination’ ook 1 keer.
Maar, SRGR (seksuele en reproductieve gezondheid en rechten) staan niet in de tekst, net als 'bodily autonomy'. Dit is het resultaat van de onderhandelingen. Laten we met elkaar vaststellen dat, om de onderliggende oorzaken van genderongelijkheid aan te pakken, het cruciaal is dat gender en gendergelijkheid expliciet benoemd worden. Hier moeten we voor blijven vechten.
3. In de Political Declaration lezen we dat de diversiteit aan gemarginaliseerde groepen beter staat beschreven dan in 2020. Maar we zijn er nog niet. Leave no one behind: Want, vrouwen en meiden zijn geen homogene groep. Er moet erkenning zijn voor hoe ongelijke machtsrelaties, gendernormen, -rollen en -stereotypen bijdragen aan genderongelijkheid. En dat zij een extra, onevenredig effect hebben op vrouwen, meiden en gender non-conforme personen als dit kruist met andere kenmerken, posities of identiteiten, zoals het hebben van een beperking, vluchtelingen- of migrantenstatus, inheemse afkomst, leeftijd, alleenstaand moederschap, genderidentiteit en -expressie, seksuele oriëntatie, het zijn van een mensenrechtenactivist of sekswerker. Zij worden disproportioneel geraakt.
Tot slot: Het belang van financiering en input tijdens de CSW
Het Europese blok is bij de onderhandelingen, om te komen tot de Political Declaration, van toegevoegde waarde gebleken. We mogen er trots op zijn dat Nederland daar onderdeel van uitmaakt. We benadrukken het belang van het voortzetten van de samenwerking tussen de ministeries en met name ook met het bredere Nederlandse maatschappelijk middenveld. We maken ons grote zorgen over de steeds kleiner wordende ruimte en financiële en politieke steun voor het maatschappelijk middenveld in Nederland.
Het afgelopen CSW-proces laat het belang van goed functionerende NGO’s zien en de bijdrage die zij (wij) kunnen leveren aan internationale onderhandelingen. We zien nu al dat er beperkte(re) toegang is voor maatschappelijke organisaties in CSW- en andere VN-processen. Samenwerking met het diverse maatschappelijk middenveld is belangrijk omdat ze de anti-krachten kunnen herkennen en een essentiële bijdrage kunnen leveren aan het voorkomen dat deze anti-gender bewegingen de overhand krijgen.
Elke volwassen democratische rechtsstaat koestert en stimuleert zijn NGO's, media, academici en andere actoren in het maatschappelijk middenveld die zich inzetten voor maatschappelijke vernieuwing, transparantie en verantwoording.
Comments